“Có lẽ trong lịch sử, hiếm có một ông vua đã cho khắc lên bia lời tự vấn trước tổ tông đặt trên mộ của mình như vua Tự Đức đã làm. Không dễ gì để có quyết định tự mình viết văn bia cho chính mình, rồi lại cho khắc lên đá để lưu lại cho hậu thế Khắc vào bia đá cũng có nghĩa là muốn cho hậu thế phán xét về mình qua những lời tự vấn nghiêm khắc: “dốt nát mà quen sống yên ổn, mông muội mà ở chốn nhà cao cửa rộng, chẳng biết phòng bị…không sáng suốt trong việc biết người, ấy là tội của ta…” Ngẫm cho kỹ, (sự cảm khái của Nghệ Tông) lời tự vấn của vuaTự Đức, những ông vua của những đế chế sắp suy tàn, cũng là những hành vi VĂN HÓA. Mà vì là văn hóa nên chúng trường tồn dưới cái nhìn công minh của lịch sử…”

Tôn Thất Thọ