Chảo Thị Yến (sinh năm 1990) là con thứ ba trong gia đình có 4 anh chị em ở thôn Ngám Xá, xã Nậm Chạc, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Yến là cô gái đầu tiên của xã vùng biên giới Việt - Trung nhận được học bổng toàn phần với trị giá hơn 50.000 USD (khoảng 1,2 tỷ đồng) từ ngôi trường danh tiếng - Đại học Gottingen (Đức).
Cuối tháng 8 vừa qua, Yến lên đường du học. Ngồi giữa thành phố Goettingen “trái tim” của nước Đức, Chảo Thị Yến chạnh lòng khi nhớ về những rào cản ngày hôm qua. Người con gái của núi rừng thấy chặng đường vượt bản xuống xuôi theo đuổi việc học và rồi giành được học bổng thạc sĩ của mình tựa như một cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ.
Ba năm thuyết phục gia đình để được đi học
Tốt nghiệp lớp 9 trường THCS Nậm Chạc, Yến nghỉ học. Cũng như bao gia đình miền núi khác, bố mẹ cô không có đủ điều kiện cho con tiếp tục đến trường.
Mỗi lần Yến xin bố mẹ cho đi học, dân bản lại xầm xì nhỏ to: “Đã nghèo rồi còn đi học, đi thì lấy ai đi lên nương phụ bố mẹ. Con gái đi học sau về cũng nuôi nhà người ta”. Nghe thấy thế, bố mẹ Yến lại càng cương quyết giữ cô ở nhà.
Không được đến trường, ngày ngày Chảo Thị Yến vác cuốc lên rẫy lao động cùng gia đình. Càng nếm trải sự cực khổ của nghề làm rẫy bao nhiêu, Yến lại càng quyết tâm quay về với con đường học vấn bấy nhiêu. Suốt 3 năm trời gần như không ngày nào Yến không nhắc đến việc đi học.
Quyết tâm cao độ của Yến cộng với sự giúp đỡ của thầy Bùi Chí Thanh - Hiệu trưởng trường THCS Nậm Chạc, bố mẹ cô cuối cùng cũng xuôi lòng cho con gái học tiếp cấp 3.
Yến có suy nghĩ khác với hầu hết những người sinh ra và lớn lên từ núi rừng vì cô sớm thấy được nhiều điều khác biệt giữa đời sống dân bản và mức sống bên ngoài.
Cô nói: “Nhà nghèo, lên nương vất vả nhưng bao nhiêu người làm quần quật cả năm vẫn không đủ ăn. Trong khi đó, các thầy cô chỉ ở chỗ râm mát, lại có tiền mua nhiều đồ ăn ngon. Mình cũng muốn được như thế. Thầy hiệu trưởng từng nói cần phải đến trường để thoát nghèo, mình có niềm tin vào lời thầy”.
Học xong cấp 3, Yến thi vào trường Đại học Lâm Nghiệp (Hà Nội) ngành Quản lý tài nguyên rừng và môi trường với mong muốn “trở thành kiểm lâm bảo vệ rừng, ngăn cho cây không bị chặt phá bừa bãi”.
Ngày nhập học, cô một mình vượt bản xuống xuôi. Hành trang “bước vào thế giới mới” của cô gái nhỏ chỉ vỏn vẹn chiếc cặp do trường THPT Số 2 Bát Xát. Bên trong có mấy bộ quần áo đồng phục đã cũ, các giấy tờ nhập cùng số tiền đóng học phí kỳ đầu tiên được bố mẹ gói gém cẩn thận. Song với Yến, một hành trang khác còn quý giá hơn theo mình xuống Hà Nội, chính là tình yêu thương của gia đình, niềm tin vào tương lai và sự giúp đỡ của rất nhiều người tốt.
Những bước đi thay đổi cuộc đời
Hết kỳ học đầu tiên, Chảo Thị Yến nộp đơn vào hệ Tiến tiến của trường đại học với số điểm vừa đủ. Việc một sinh viên người Dao nói tiếng Anh bập bẹ như Yến chủ động tham gia lớp học trên là một quyết định khá mạo hiểm ở thời điểm đó. Tuy nhiên, cô gái vùng cao xem đây là một thử thách mới để phá bỏ rào cản ngoại ngữ, nâng cơ hội kiếm được việc làm sau khi ra trường.
Đúng như dự đoán, học kỳ đầu tiên ở lớp mới, Chảo Thị Yến gần như bị tách biệt với môi trường xung quanh khi cô không thể hiểu nổi bài giảng tiếng Anh của giáo viên bản xứ. Cô gần như sắp bỏ cuộc vì ngại.
Sang năm thứ 2, Yến quyết tâm thay đổi cách học. Cô tích cực trau dồi kỹ năng phát âm và giao tiếp tiếng Anh để sớm “hòa nhập với cộng đồng”. Chính sự hy sinh của em trai Yến - người từ bỏ đại học để nhường chị gái cơ hội học hệ Tiên tiến, không cho phép cô lùi bước.
Vậy là, từ một sinh viên có điểm trong tầm “nguy hiểm”, Yến đã vươn lên thành học sinh xuất sắc của lớp. Từ năm thứ 3 đại học, kỳ nào Yến cũng giành học bổng cho học sinh xuất sắc. Điểm khóa luận tốt nghiệp của cô cao thứ 2 toàn khóa.
Yến lên đường du học vào cuối tháng 8 vừa qua. ẢNH NVCC
Tốt nghiệp năm 2014, vừa đi làm Chảo Thị Yến vừa kiên trì xin học bổng du học. Sau khi nộp hồ sơ đến các trường đại học ở Nhật và Đức, đầu năm nay, Yến chính thức nhận được học bổng của chương trình SUFONAMA, theo học thạc sĩ ngành Quản lý tài nguyên rừng bền vững của trường ĐH Gottingen (Đức). Cơ hội du học lần này là bước đi mang tính quyết định thứ 2 trong chặng đường chinh phục tri thức của cô gái dân tộc Dao.
Khi chia sẻ niềm vui này với gia đình, Yến nhận được lời động viên của bố: “Cố gắng lên con gái, hãy tin vào con đường con đã chọn. Hãy chứng minh cho những người ở bản thấy đi học là tốt chứ không xấu như họ nghĩ”.
9X bắt đầu thích nghi với cuộc sống ở thành phố Goettingen, nơi cô sẽ du học để lấy bằng Thạc sĩ. Sau 2 năm nữa, Yến mới về thăm nhà. ẢNH NVCC
“Người ta hay nói cầu vồng sẽ xuất hiện sau mưa, nhưng bạn đừng ngồi đợi sau mưa để thấy cầu vồng mà hãy tự tạo ra nó như trò phun nước mình hay chơi”, Chảo Thị Yến đúc kết.
Lê Ái